Düşünceyi Geliştirme yolları Ders Akışı

Düşünceyi Geliştirme Yolları Nelerdir? Nasıl bir katkısı vardır?

Yazarın konuyla ilgili görüşlerini okuyucuya benimsetmek için seçtiği yöntemlere düşünceyi geliştirme yolları denir. Bir başka deyişle yazarın kendisine " Konuyu nasıl anlatmalıyım ki düşüncemi okuyucuma daha iyi iletebileyim? " sorusunu sorması ve bu soruya verdiği yanıttır.

Düşünceyi Geliştirme yolları şunlardır: 1. Tanımlama 2. Örnekleme 3. Karşılaştırma 4. Benzetme 5. Tanık Gösterme 6. Sayısal verilerden Faydalanma

Düşünceyi geliştirme yolları; düşüncelerimizi aktarırken düşüncemizi desteklemek, daha iyi anlaşılmasını sağlamak ve onu kuvvetlendirmektir.

TANIMLAMA

Bir kavramın ya da olayın belirgin özellikleriyle tanıtılmasına “tanımlama” denir. Tanım, kısaca “nedir” sorusuna verilen cevaptır.

Örnekler:

Yaşam, güçlükleri yenebilme sanatıdır. (Öznel tanımlama)

Yaşam, doğumdan ölüme değin geçen süredir. (Nesnel tanımlama)

Şiir, insanın iç dünyasının dışa vurumudur. Çoğu zaman dile getiremediklerimizi, başkaları ne der diye söyleyemediklerimizi şiir ile dışa vururuz.

(I) Kimi insan şiiri sever, kimi sevmez. (II) Bence insanoğlunun yaptığı bunca işler, tuttuğu bunca yollar arasında şiirden yücesi yoktur. (III) Şiir, duygularımızın dışımızdaki nesneleri soyutlamalarla anlatmaktır.

2. ÖRNEKLEME

Anlatımda ele alınan düşünceyi, görüşü doğrulamak, inandırıcı kılmak için örneklerden yararlanma yoludur.

Örnekler:

Bilim adamları insanlığın mutluluğu için çalışır. Gerekirse bu uğurda canını bile vermekten kaçınmaz. Pastör, insanlığın belası olan kuduz hastalığını yenebilmek için aylarca kuduz köpekler arasında çalışmış, onların salyalarını toplayarak kuduz aşısını bulmuştur

Sözlü tiyatro geleneği içinde yer alan Karagöz, ortaoyunu ve köy seyirlik oyunları halkımızın kendine özgü tiyatro türlerini yüzlerce yıl önce ortaya çıkardığını göstermektedir.

Kurtuluş savaşı birçok romana konu olmuş ve işlenmiştir. Halide Edip’in Ateşten Gömlek kitabı bu dönemi anlatan en önemli eserlerden biri sayılmaktadır.

Uygarlık tarihinin büyük dönemlerini düşünecek olursak, onların en fazla etki altında kalmış dönemler olduğunu görürüz. Roma'nın en parlak dönemi, Yunan etkisiyle doludur.

3. KARŞILAŞTIRMA

Düşünceyi ya da konuyu benzer ya da karşıt özellikler taşıyan bir başka konuyla ilişkilendirmektir. Kıyaslama da denilen bu yöntemle düşünceler daha açık seçik, daha belirgin duruma getirilir.

Örnekler:

Akdeniz Bölgesi’nde iklime bağlı olarak seracılık gelişmiş, buna bağlı olarak ürün çeşitliliği ve çiftçilerin geliri artmıştır. Doğu Anadolu Bölgesi’nde ise tarım olanakları ve ürün çeşitliliği son derece sınırlıdır. Bunun doğal bir sonucu olarak da çiftçilerin geliri oldukça düşük bir düzeyde kalmaktadır.

İki tür şiir vardır; Sesiyle sese üsluplarıyla öne çıkanlar; sesi belirgin oimakla birlikte imge dünyaları ve çizdikleri dünyalarla belirginleşenler. Birinci tür şiir kişiyi sesiyle sarar ve onu kendine tutsak eder; ikinci tür şiir ise insanı kendine özgü sesiyle baş başa bırakarak ona yeni şiirler yazdırır. Birinci tür, kolay taklit edilir; ikinci türü taklit etmek zordur.

Ömer Faruk Toprak "Tuz ve Ekmek" romanında, olağan üstü bir başarı sağladığı gibi, Rıfat İlgaz da "Karartma Geceleri" 'nde, kendine özgü kalem ustalığını ortaya koyarak, sanat gücünü kanıtlamıştır, iki yazarımız da dönemin baskılarından söz etmiş, aynı nedenlerle kaçış, saklanış gibi konuları betimlemiştir.

4. BENZETME

Taşıdığı özellikler yönüyle zayıf olan bir varlığı veya durumu güçlüye benzetmektir.

Örnekler:

Deneme yazarı bir söz işçisidir. Onun bir kuyumcuya benzetirim ben kuyumcu nasıl değerli madeni bin bir özenle işleyerek çok değerli eserler oluşturursa, deneme yazarı da sözcükleri büyük bir dikkatle ve özenle bir araya getirerek eserini oluşturur.

Kiracı - ev sahibi ilişkisi garson - müşteri ilişkisine benziyor. Sanki insani bir yaklaşımı var; ama aslında alım - satım işi. Kiracı aslında müşteri ama o kadar baskı altındaki bunu fark edemiyor. Ne kadar gülümserse garsonu rahatsız etmez, bahşişi nasıl vermeli? Bunlar kendi başlarına sorun oluyor. Sonuçta her ikisi de yarı yarıya mahcup kalıyor.

"Gündüzün tüm güzellikleri geceyle nasıl kaybolursa, çıkarcı dostluklar da bu acı günlerde geçip gider."

5. TANIK GÖSTERME

Düşünceyi kanıtlamak, inandırıcı kılmak ve konuyla ilgili düşünceleri doğrulamak için tanınmış, uzman kişilerin görüşlerinden eserlerinden alıntı yapmaktır. Yani onların konuyla ilgili sözlerinden yararlanmaktır.

Dikkat !!!

Sözü söyleyenin sadece adı geçerse örnekleme; kişinin adıyla birlikte sözü de verilmişse tanık gösterme olacağı unutulmamalıdır.

Örnekler:

Jan Paul Sartre şöyle der: "İnsan bazı şeyleri söylemeyi seçtiği için yazardır." Bu görüşe katılmamak mümkün mü? Söz sanatçısı dediğin, herkesin söylemek isteyip de söyleyemediği sözleri, kendine özgü biçimler arasından seçerek söyleyivermeli ve okuyucuya : ‘Benim söylemek istediğimden daha güzel’ dedirtmeli.

Çağımızda her gün olumlu ya da olumsuz heyecan yaratan olaylar oluyor. Bu bakımdan gerçek sanatçılar çağın nabzını elinde tutan insanlardır. Bunlar çok fazla değildir aslında. Russe’ın da dediği gibi 18. yüzyıldaki 50 bilim ve sanat adamını öldürmüş olsaydık, dünyamız şimdi 200 yıl geride olacaktı.

Tiyatro, Tanzimat sanatçısının halka ulaşmada gazeteden sonra en önemli aracıydı. Seyirciyle yüz yüze iletişimin mümkün olduğu bu türde fikirlerin anlatılması diğerlerine göre daha kolaydı. Bu durumu, Namık Kemal: "Tiyatro, bir eğlencedir; fakat eğlencelerin en faydalısıdır." sözleriyle anlatır.

6. SAYISAL VERİLERDEN FAYDALANMA

İleri sürülen düşünceyi kanıtlamak için anket sonuçlarından, istatistiklerden yararlanma tekniğidir.

Örnekler:

Dünya Gazeteler Birliği tarafından yapılan araştırmaya göre internette gazete okuma ve internet gazetelerinde yayınlanan gazetelerin %79’unun kendi web siteleri var, bu oran 1998’de %52 idi. İnternet ortamındaki gazetelerin sayısındaki artışın 2001 – 2002 yıllarındaki duraklayışına rağmen internette gazetelerinde yayınlanan reklamlarda düzenli artış olduğu belirtildi.

Eyfel Kulesi 300 m yükseklikte olup zirvesindeki televizyon vericileri bu kuleye 27 m yükseklik kazandırır. 200.000 metrekare alanı vardır.

Türk sanatseverlerine dünyanın ünlü sanatçılarını tanımak, yabancılara da ülkemizin tarihsel ve doğal zenginliklerini göstermek amacıyla ilki 1973 yılında Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 50. yıldönümü nedeniyle düzenlenen uluslar arası istanbul Festivali'nin 6. bugün başlayacaktır. Avrupa Müzik Festivalleri Birliği üyesi olarak dünyanın en ünlü 36 festivali arasına giren bu yılkı şenlikte 14 ülkeden 113 sanatçı yer almaktadır.

Etkileşimli Etkinlik