🔵 Fiilde belirtilen eylem veya hareketin ne zaman yapıldığını belirten kelimeler  veya kelime gruplarıdır.

🔵 Fiile sorulan “ne zaman?” sorusuyla bulunur.

Örnekler:

🔹 Dün sınıfta kitap okuyordu.

Açıklama: "Okuyordu" fiiline "ne zaman" sorusunu sorduğumuzda "dün" cevabını alıyoruz bu nedenle  "dün" kelimesi zaman belirttiği için zaman zarfıdır.

🔹 Öykülerimi geceleyin, sessiz bir ortamda yazıyorum.  ➤ Ne zaman yazıyorum? "geceleyin" zaman zarfıdır.

🔹 Köylüler bu bölgede, yakacaklarını kışdan önce ormandan elde ederler. ➤ Köylüler yakacaklarını ne zaman elde ederler? "kışdan önce" zaman zarfıdır.   

🔹 İşini bitirdiğinde, büyük bir başarı kazanmış olacak. ➤ Ne zaman büyük bir başarı kazanmış olacak? "işini bitirdiğinde" zaman zarfıdır.

🔵 Zaman zarfları, bir kelimeden oluşabildiği gibi kelime gruplarından da oluşabilir.

Örnekler:

🔹 Beklediğiniz kişi şimdi geldi. ➤ Tek kelime

🔹 Bu konuyu size sonra anlatırım. ➤ Tek kelime

🔹 Geçen yıl Kocaeli üniversitesinden mezun oldum. ➤ Kelime grubu

🔹 Sohbet ederken eski günleri hatırladık. ➤ Kelime grubu

🔹 Akşama doğru hava kararınca yalnız olduğum için çok korktum. ➤ Kelime grubu

❗UYARI: Zaman zarfı olan bazı kelimeler isim görevinde kullanılabilir. 

 Fiillerin durumunu anlatan; fiilde bildirilen hareketin nasıl  ya da neden yapıldığını bildiren kelimelerdir.

🔵 Fiile sorulan “nasıl?” ve "neden, niçin, niye" sorusuyla bulunur.

Örnekler:

🔹 Öğrenciler MEB’nın dağıttığı kitapları sevinçle aldı.

Açıklama: "aldı" fiiline "nasıl" sorusunu sorduğumuzda "sevinçle" cevabını alıyoruz bu nedenle  "sevinçle" kelimesi fiilin nasıl yapıldığını belirttiği için durum zarfıdır.

🔹 Çalışmadığından düşük not aldı.

Açıklama: "Neden düşük not aldı?" sorusunu sorduğumuzda "çalışmadığından" cevabını alıyoruz bu nedenle  "çalışmadığından" kelimesi durum zarfı görevindedir.

🔹 Müzeyi dinlenmeden gezdik.  ➤ Nasıl gezdik? "dinlenmeden" durum zarfıdır.

🔹 İşten eve yorgun olarak dönüyorum? ➤ Nasıl dönüyorum? "yorgun olarak" durum zarfıdır.   

🔹 Eskici, Hasan’a üzgün üzgün baktı. ➤ Eskici nasıl baktı? "üzgün üzgün" durum zarfıdır.

❗UYARI: Nasıl sorusu ismin bir özelliğini gösteriyorsa sıfatı buldurur, fiilin nasıl yapıldığını gösteriyorsa zarfı buldurur.

Miktar veya azlık-çokluk zarfları; fiilleri, zarfları, fiilimsileri ve sıfatları miktar, derece, ölçü bakımından etkileyen ve sınırlayan zarflardır. Biraz, hiç, fazla, çok, daha, en, pek, az, fazla, epey, bayağı gibi kelimeler miktar zarflarına örnek olarak verilebilir. 

🔵 Fiile, fiilimsiye, sıfata ve zarfa sorulan “ne kadar?” sorusuyla bulunur.

Örnekler:

🔹 Dolaptaki sütten biraz içtim. 

Açıklama: "içtim" fiiline "ne kadar" sorusunu sorduğumuzda "biraz" cevabını alıyoruz bu nedenle  "biraz" kelimesi fiilin miktarını belirttiği için miktar zarfıdır.

🔹 Tarlada çalışırken çiftçi çok yorulmuş.  ➤ Ne kadar yorulmuş? "çok" miktar zarfıdır.

🔹 Fabl türünün en tanınmış temsilcisidir. ➤ Ne kadar tanınmış? "en" miktar zarfıdır.   

🔹 Peki, yakında kış gelecek diye hazırlık yapmayı hiç düşünmedin mi? ➤ Ne kadar düşünmedin? "hiç" miktar zarfıdır.

🔵 Miktar zarfları fiil ve fiilimsileri etkiler.

🔹 Kitap okumaya başlayınca derslerinde epey ilerledi. ➤ "epey" kelimesi "ilerlemek" fiilinin miktarını belirtiyor.

Çok yorulduğu için o güzelim peyniri biraz soluklanıp ondan sonra ağız tadıyla yemek istemiş.  ➤ "Çok" kelimesi "yorulduğu" fiilimsisinin miktarını belirtiyor. "Biraz" kelimesi "soluklanıp" fiilimsisinin miktarını belirtiyor.

🔵 Miktar zarfları sıfatları da etkiler.

🔹 7. sınıftaki öğrenciler, yarışmada daha iyi bir proje sunarak ödülü aldılar. ➤ "daha" kelimesi "iyi" sıfatının derecesini arttırmaktadır.

🔵 Miktar zarfları diğer zarfları da etkiler.

Fiilleri, yer-yön bakımından belirtir. Aşağı, yukarı, ileri, geri, içeri, dışarı, öte, beri, doğru gibi kelimeler sıklıkla kullanılan yer-yön zarflarıdır.

🔵 Fiillerin hangi yöne doğru yapıldıklarını belirtirler.

Örnekler:

🔹 Ön sıradaki öğrenciler ileri gitsin.

Açıklama: "ileri" kelimesi "gitmek" fiilinin hangi yöne doğru yapılacağını belirtmektedir bu nedenle  "ileri" kelimesi yer-yön zarfıdır.

🔹Etrafı kontrol etmek için aşağı indim. ➤ "aşağı" kelimesi "inmek" fiilinin yönünü belirtmektedir.

🔹Biraz daha öte git. ➤ "öte" kelimesi "gitmek" fiilinin yönünü belirtmektedir.

❗UYARI: Yer-yön bildiren ifadeler çekim eki aldıklarında zarf olmazlar.

🔹 Cepheye giden askerler geri dönmediler. ➤ "geri" kelimesi ek almadığı ve fiilin yönünü gösterdiği için yer-yön zarfıdır.

🔹 Cepheye giden askerler geriye dönmediler. ➤ "geriye" kelimesi ek aldığı için isimdir.

‼️ UYARI: Yer-yön bildiren ifadeler fiilerin yönünü belirttiklerinde zarf olurlar. Bunun dışında isim ve sıfat da olabilirler. 

Fiilleri ve fiilimsileri soru yönünden etkileyen zarflardır. Zarfları bulmak için sorulan soruların tamamını kapsar.

🔵 Başlıca soru zarfları şunlardır: "Neden, niye, niçin, nasıl, ne zaman, ne kadar, ne*..."

Örnekler:

🔹 Bu durumu arkadaşlarıma nasıl anlatmalıyım? ➤ "Nasıl" kelimesi soru zarfıdır.

🔹 Neden/Niçin/Niye okumak istemiyorsun? ➤ "Neden / niçin / niye" kelimeleri soru zarfıdır.

🔹 Bu filmi ne kadar seviyorsun? ➤ "Ne kadar" kelimesi soru zarfıdır.

🔹 Yeni kitap ne zaman satışa çıkacak?  ➤ "Ne zaman" kelimesi soru zarfıdır.

❗UYARI: Soru bildiren bazı kelimeler soru sıfatı, soru zamiri ve soru zarfı olabilir.

Örnekler:

🔹 Buraya nasıl geldiniz?  ➤ "nasıl" kelimesi "gelmek" fiilin nasıl yapıldığını sorduğu için soru zarfıdır.

🔹 Bu nasıl bir araba?  ➤ "nasıl" kelimesi "araba" isminin nasıl olduğunu sorduğu için soru sıfatıdır.